Zanim przystąpimy do realizacji projektu fotowoltaicznego, musimy dokładnie przemyśleć inwestycję. Opłacalność farmy fotowoltaicznej zależy od wielu czynników, a nie wszystkie kalkulatory podają wszystkie zmienne. W Internecie możemy znaleźć kalkulatory fotowoltaiczne, które podadzą nam szacunkowe zyski, ale nie wszystkie uwzględnią wszystkie zmienne, które mogą wpłynąć na nasze zyski. Poniżej przedstawiamy szczegółowo aspekty finansowe związane z energią słoneczną. Kluczowe jest zaplanowanie i uwzględnienie wszystkich zmiennych przed inwestycją w system fotowoltaiczny.

Przy obliczaniu opłacalności instalacji fotowoltaicznej kalkulatory mówią nam po prostu np. kiedy inwestycja się zwróci lub ile pieniędzy może wygenerować komercyjna instalacja PV. Ponadto prosument będzie inaczej rozumiał opłacalność inwestycji w system PV niż operator komercyjnej farmy fotowoltaicznej działający na zasadach rynkowych lub w aukcjach OZE organizowanych przez Urząd Regulacji Energetyki.

Koszt farmy fotowoltaicznej

Pierwsze na co musimy zwrócić uwagę to koszt instalacji fotowoltaicznych, oraz ich skalowanie. Jest to jednorazowy wydatek, który musimy ponieść. Koszt ten zależy od wielu czynników, nie tylko od mocy instalacji. W kolejnych akapitach przyjrzymy się tylko minimalnym kosztom, pomijając droższe opcje, takie jak trackery słoneczne itp. Koszty małych instalacji nie rosną wraz z mocą instalacji ani kwotą, w sumie do około 4 do 6 tysięcy złotych za każdy kilowat mocy instalacji słonecznej. Koszt instalacji obejmuje jej montaż na dachu, a także okablowanie elektryczne i falowniki.

Gruntowa farma fotowoltaiczna o mocy 1 MW będzie kosztować od 2,7 do 2,9 mln zł. Mikroinstalacje fotowoltaiczne kosztują mniej niż komercyjne farmy fotowoltaiczne montowane na gruncie. Oznacza to, że koszt 1 kW mocy fotowoltaicznej wynosi od 2,7 do 2,9 tys. zł, czyli znacznie mniej niż w przypadku komercyjnych naziemnych farm fotowoltaicznych. Moduły fotowoltaiczne są najdroższym elementem w tej inwestycji, stanowiąc około ¼ kosztów. Oznacza to również, że jeśli zamiast nich będziemy chcieli zastosować trackery słoneczne, cena całego systemu wzrośnie aż o 100%. W tym samym czasie uzyskamy około 40% więcej mocy. W większości przypadków dodanie większej ilości modułów fotowoltaicznych jest bardziej opłacalne niż instalacja trackerów, zwłaszcza jeśli nasza farma fotowoltaiczna ma mocno ograniczone maksymalne terytorium.

Zyski z farmy fotowoltaicznej

Możemy dowiedzieć się, ile pieniędzy zarabia dla nas nasz system PV po jego zainstalowaniu. Nasz system PV, zasilany energią elektryczną, którą z niego otrzymujemy, zasila nasz dom i zmniejsza nasze rachunki za prąd. W przypadku przydomowej mikroinstalacji wyliczenie jest proste – wykorzystujemy energię elektryczną z systemu PV do zasilania naszego domu i zmniejszamy nasz miesięczny rachunek za prąd. Aby określić, ile pieniędzy zarabia dla nas nasz system PV, musimy wiedzieć, ile energii elektrycznej produkuje rocznie i ile kosztuje jej wytworzenie. W naszym przykładzie system PV, który produkuje 3,35 kW rocznie, pozwoliłby zaoszczędzić od 800 do 2250 zł rocznie, w zależności od naszego sprzedawcy energii elektrycznej i operatora systemu dystrybucyjnego.

Aby obliczyć wartość instalacji fotowoltaicznej dla przedsiębiorstwa komercyjnego, wzór sprowadza się do prostej arytmetyki. W 2019 roku ceny energii elektrycznej wahały się od 269 zł do 327 zł/MWh na aukcjach OE organizowanych przez URE. Średnia cena wyniosła 318 zł/MWh. W tym roku można spodziewać się ofert w tym samym przedziale cenowym. Ceny te dotyczą instalacji OZE o mocy do 1 MW. Farma o mocy 1 MW produkuje rocznie około 1100 MWh energii elektrycznej. Przy średniej cenie uzyskanej na aukcji w 2019 roku wychodzi to 350 tys. zł rocznie. Odejmując koszty stałe instalacji w wysokości ok. 72 tys. zł (na które składają się podatki, zużycie energii na własne potrzeby, ubezpieczenie, konserwacja), roczny przychód wynosi 279 tys. zł.

Aby obliczyć opłacalność inwestycji, potrzebna jest kalkulacja dochodu – okres zwrotu. Okres zwrotu instalacji PV o mocy 3,35 kW w domu wynosi od niecałych pięciu lat do nieco ponad sześciu lat, natomiast okres zwrotu instalacji PV o mocy 1 MW w przedsiębiorstwie wynosi około ośmiu lat. Przewiduje się, że instalacje PV będą działały o wiele dłużej niż te okresy. Mikroinstalacja PV w gospodarstwie domowym może działać nawet 20 lat, a instalacja PV w biznesie ma działać co najmniej 15 lat – na tyle czasu podpisywana jest umowa z URE w systemie aukcyjnym.

Ograniczenia w sprzedaży prądu z farmy fotowoltaicznej

W zakresie komercyjnych instalacji PV ustalonym kryterium jest granica 1 MW. Oczywiście nie oznacza to kategorycznego zakazu budowy systemów PV tej wielkości – pytanie, czy skalowanie tych systemów jest gorsze niż np. wiatraków. W domowych instalacjach PV wielkość systemu jest ograniczona z dwóch powodów: po pierwsze, przez powierzchnię dachu, na której znajdują się ogniwa słoneczne, a po drugie, przez dotacje do instalacji PV i podwórkowych OZE.

Finansowanie farmy fotowoltaicznej

Niezależnie od wielkości instalacji fotowoltaicznych, zawsze są one dużym wydatkiem. Domowe mikroinstalacje, ze względu na swoją inwestycję, stanowią znaczną część domowego budżetu, podobnie kosztowne są duże komercyjne farmy fotowoltaiczne. Dlatego warto wiedzieć o dotacjach na zakup takich systemów. Dodatkowo dobrze jest mieć świadomość, że istnieją metody dofinansowania zakupu dużych systemów OZE. W wyniku aukcji wygrywa najkorzystniejsza (najniższa) oferta. Energia elektryczna sprzedawana jest po stałej cenie przez 15 lat, podobnie jak w przypadku wielu innych inwestycji. Do jej finansowania często wykorzystywane są kredyty bankowe lub pieniądze inwestorów.